سینا
در مهمانیها و مجالس بیشتر در کنار زنان و مشغول آشپزی و پذیرایی بوده
است و آخرین بار هم در شب قبل از دستگیری، لباسهای زنانه مستأجر طبقه
پائین را که مسافرت بودهاند برداشته و در اطراف حرم با پوشش زنانهتردد
داشته است.
سینا
در مهمانیها و مجالس بیشتر در کنار زنان و مشغول آشپزی و پذیرایی بوده
است و آخرین بار هم در شب قبل از دستگیری، لباسهای زنانه مستأجر طبقه
پائین را که مسافرت بودهاند برداشته و در اطراف حرم با پوشش زنانهتردد
داشته است.
مهر: پسر 15 ساله ای که در اثر طلاق والدین، بیثباتی زندگی و عوامل
مختلف اجتماعی و خانوادگی به اختلال مبدلپوشی دچار شده است، دستگیر شد.
15 ساله دارد و اول متوسطه را تمام کرده است. متولد و ساکن قم و فرزند اول
از یک خانواده (دارای برادری 11 ساله) است. قدی متوسط، اندامی لاغر، صورتی
کم مو و تن صدای دخترانه دارد؛ اینها مشخصات پسری به نام سینا است که به
جرم مبدل پوشی (پوشش زنانه) در اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) شناسایی و
دستگیر شده و برای مصاحبه روانشناختی به مرکز مشاوره فرماندهی انتظامی قم
هدایت شده است.
طی انجام مصاحبه ویژگیها، احساسات و عواطف زنانه در سینا کاملا مشهود است
خودش میگوید: در چند سال اخیر گرایش شدیدی نسبت به رفتارهایی مانند
آشپزی، نظافت و خانهداری و... و پوشش دخترانه و زنانه احساس میکردم و چند
ماهی است که به طور پنهانی با پوشش زنانه (چادر، مقنعه و...) رفت و آمد
میکنم.
سینا در مهمانیها و مجالس بیشتر در کنار زنان و مشغول آشپزی و پذیرایی
بوده است و آخرین بار هم در شب قبل از دستگیری، لباسهای زنانه مستأجر طبقه
پائین را که مسافرت بودهاند برداشته و در اطراف حرم با پوشش زنانهتردد
داشته است.
چرخش اجباری حضانت فرزندان و بیتوجهی والدین
پدر سینا فردی بیمسئولیت و در رسیدگی به امور خانواده دچار ضعف زیادی بوده
است، به همین دلیل والدین سینا پس از مشاجرات فراوان، زمانی که او 6 ساله
بود با درخواست طلاق از طرف مادر، از هم جدا شده اند.
حضانت سینا و برادر او به مادرشان رسید و از آنجا که مادر سینا ناچار به
اشتغال در بیرون از خانه بود، او و برادرش، تنهایی در خانه میماندند و
انجام کارهای منزل و مراقبت از برادر به عهده او بوده است. تا اینکه 3 سال
بعد مادر سینا ازدواج کرد و به علت اختلاف در برنامه ملاقات فرزندان و عدم
پرداخت نفقه آنها از طرف پدر، حضانت فرزندان به پدر سینا واگذار شد، ولی به
لحاظ ناسازگاری خانواده پدر و طرد فرزندان، سینا و برادرش به مدت 20 روز
در مرکز نگهداری کودکان بیسرپرست سازمان بهزیستی به سر میبردند.
سینا میگوید: در مرکز نگهداری کودکان بیسرپرست هم احساس مسئولیت زیادی
نسبت به برادرم داشتم و از این وضعیت خود و بهویژه برادرم رنج میکشیدم و
در حالی که دارای خانه و خانواده بودیم، احساس نگرانی و عذاب میکردم.
در این چرخش حضانت پدر و مادر، دوباره سرپرستی سینا و برادرش به مادرش
سپرده شد و این دو فرزند مجبور بودند رفتار نامناسب مادر را تحمل کنند.
علاوه بر این بلوغ دیررس سینا بر مشکلات او افزوده بود و سینا در میان
همسالان جایگاهی نداشت، بنابراین هیچ وقت دوستی صمیمانه را تجربه نکرد و از
سوی اطرافیان به ویژه همکلاسیها مورد تمسخر قرار میگرفت.
عوامل و زمینههای بروز اختلال
در این زمینه لیلا بنیحسن کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در گفتگو با
خبرنگار مهر به تشریح عوامل و زمینههای فردی، خانوادگی و اجتماعی اختلال
مبدلپوشی در سینا پرداخت و اظهار داشت: بلوغ دیررس، اعتماد به نفس پائین و
کمرویی، شکست در همانندسازی و درونی سازی والد همجنس و تنفر و عدم ارتباط
با وی، ضعف خصوصیات مردانه و غلبه زنانگی و عدم پذیرش در میان پسران و
مردان از جمله عوامل فردی بروز مشکل در سینا است.
وی که از نزدیک در جریان مشکل سینا قرار گرفته است، عدم پذیرش در میان
همجنسها و مورد تمسخر و تحقیر آنان قرارگرفتن، عدم رضایت از جنس خود، عدم
دریافت محبت و توجه و فقر احساسی و پناهبردن به زنانگی برای برآوردن این
نیاز، عدم دریافت ارزشمندی، احترام و شخصیت از طرف خانواده، عدم کسب
اطمینان در روابط با والدین، خود ارضایی، سروکار داشتن با وظایف زنانه از
زمان کودکی و احتمال نارسایی در مراکز نرینهساز و مادینهساز و نظامهای
درونی هورمونی و شیمیایی را از دیگر عوامل فردی بروز اختلال مبدل پوشی
عنوان کرد.
بنیحسن در مورد عوامل خانوادگی و اجتماعی بروز این اختلال گفت: عدم توجه
وتربیت سالم و کافی از طرف والدین بهویژه پدر، ضعف و ناکارآمدی نقش والد
همجنس، احتمال عدم رعایت مسائل شرعی و حالتهای روحی نامتعادل در حین
انعقاد نطفه(بهویژه از طرف پدر) که بر آن تاثیر میگذارد، جو اضطرابآمیز،
استرسزا و پریشان و نا آرام خانواده از جمله این عوامل به شمار میرود.
نقش طلاق والدین و بیثباتی زندگی در بروز اختلال مبدلپوشی
وی تأکید کرد: همچنین طلاق والدین و آسیبها و استرسهای ناشی از آن،
اشتغال مادر و عدم مراقبت از وی، بدرفتاری و تحقیر والدین حتی مادر،
بیثباتی در زندگی وتربیت، زندگی با والد همجنس و طردشدن از سوی پدر و
نامادری از دیگر عوامل خانوادگی بروز این اختلال است.
بنیحسن، 20 روز زندگی بحرانی سینا در مرکز نگهداری کودکان بیسرپرست در 8
سالگی او را در بروز این اختلال موثر دانست و گفت: عدم توجه نزدیکان،
آشنایان، اجتماع و سازمانهای ذیربط به مسائل خانوادهها و فرزندان طلاق و
عدم پوشش اجتماعی(بیمهای، حقوقی، پزشکی، روانشناختی و...) آنان نیز از
دیگر عوامل بروز این اختلال است.
البته این نکته لازم به ذکر است که با توجه به تاریخچه زندگی سینا و مشکلات
کنونی او احتمال دچارشدن به اختلالات شخصیتی (بهویژه نمایشی، مرزی و چند
شخصیتی)، همجنسگرایی، اعتیاد، افسردگی، شکست در زندگی زناشویی، خانوادگی و
اجتماعی، طردشدن از سوی خانواده، اجتماع و فرار از منزل در وی میرود.
ممکن است خانوادهها یا افرادی به اختلال مبدلپوشی دچار باشند که بیان
توصیههای مشاوران خبره و کارشناس برای برونرفت از این مشکل چارهساز
باشد.
توصیههای پیشگیرانه و راهکارهای درمانی
در این زمینه مسئول مشاوره فرماندهی انتظامی استان قم در گفتگو با خبرنگار
مهر به ذکر توصیههای پیشگیرانه و راهکارهای درمانی پرداخت و گفت:
رواندرمانی به وسیله مشاور و روانشناس با هدف تقویت حرمت خود و
ارزندهسازی خود و آموزش جراتورزی، ارتباط سالم با بزرگسالی همجنس برای
همانندسازی و الگوگیری که این فرد میتواند درمانگر وی باشد، تغییر
خودپنداره وی نسبت به جنسیت خود و پذیرش و رضایتمندی از مردانگی، تغییر و
اصلاح شناختها و باورهای وی نسبت به خود، جنسیت، زندگی و هدفهای خود و...
مداخله در سطح ارتباط نارسای مادرـ فرزندی و تصحیح آن از جمله توصیههای
پیشگیرانه است که باید مورد توجه قرار گیرد.
سید علی بنیفاطمی افزود: آموزش مهارتهای ارتباطی وتربیتی کارآمد به
مادر، مداخله در سطح خانواده و ناپدری، طرحریزی برنامهای چند ماهه با
عنوان تکالیف خانه برای تقویت بعد مردانه شخصیت وی و رفتار درمانی،
هیپنوتیزم و درمانهای روانکاوی (بررسی مسائل ناخودآگاه) نیز ضرورت دارد.
وی دارو درمانی را یکی دیگر از راهکارهای درمانی این اختلال برشمرد و تأکید
کرد: ارجاع به روانپزشک و متخصص غدد و تجویز داروهای ضد اضطراب و ضد
افسردگی و تقویت کننده کنترل تکانه مثل تیوریدازین و فلئوکزتین میتواند
مفید واقع شود.
لزوم آموزش مهارتهای زندگی
بنیفاطمی بر لزوم ایجاد سیستم مشاور خانواده و تشکیل پروندههای فردی برای
شناخت و جلوگیری از آسیبها، آموزش خانواده در رابطه با مسائل فرزندان،
رسیدگی بیشتر به نیازها و شرایط خاص فرزندان طلاق و خانوادههای آنان و
تقویت عملکرد مدرسه و مشاوران آموزش و پرورش برای شناخت و رسیدگی به مشکلات
دانشآموزان تأکید کرد.
مسئول مشاوره فرماندهی انتظامی استان قم افزود: آموزش و رعایت مسائل
زناشویی برای جلوگیری از اختلالات در فرزندان، توجه بیشتر به مراکز نگهداری
کودکان و نسبت به کودکان بیسرپرست و نیازهای آنها، آگاهی افزایی
خانوادههای تک والدی و آموزش مهارتهای پس از طلاق و مهارتهای
فرزندپروری، دوران بلوغ و تغییرات جسمی و روانی ناشی از آن، الگوهای رفتاری
صحیح والد همجنس و... نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
وی همچنین آموزش و توجه خانوادهها به رفتارهای جنسیتی فرزندان به ویژه
زمانی که مخالف و ناهمگون با جنسیت آنهاست در سنین کودکی اول (2 تا 7
سالگی) و پیگیری آن از طریق مشاور و روانشناس کودک را مورد تأکید قرار داد.
شاید افرادی همچون سینا و یا بعضی دختران در اثر بیمهری اجتماع و خانواده
دچار اختلال مبدلپوشی باشند که ریشهیابی و برطرف شدن عوامل بروز این
اختلال احساس میشود.